atlas - wzmocnienie systemu ociepleń
czwartek, 18 sierpnia 2011 12:25
Wzmocnienia systemu ociepleń
Prace ociepleniowe
System ociepleń to nie tylko zwiększenie izolacyjności cieplnej ścian zewnętrznych. To również przedłużenie trwałości murów, poprawa estetyki elewacji i zabezpieczenie jej przed zniszczeniem. Mówiąc SYSTEM OCIEPLEŃ mamy na myśli przede wszystkim płyty termoizolacyjne, kleje i tynki. Dużo mniej miejsca poświęca się łącznikom mechanicznym, listwom cokołowym czy profilom wykończeniowym, a więc tym elementom systemu, które mają niebagatelny wpływ na trwałość i wytrzymałość.
PROFILE WYKOŃCZENIOWE
Przeznaczenie i właściwości
Profile wykończeniowe przeznaczone są do zabezpieczania i dylatowania szczególnych miejsc ocieplanej elewacji. Główne zadania profili wykończeniowych (w zależności od typu) to:
- wzmocnienie narożników ocieplanych elewacji oraz wszelkiego rodzaju krawędzi elementów betonowych i żelbetowych,
- zapewnienie skutecznego odprowadzenia wody opadowej z powierzchni elewacji lub innych pionowych elementów budowlanych,
- oddzielenie od siebie elementów elewacji mogących różnić się rodzajem przenoszonych obciążeń lub właściwościami, np. rozszerzalnością termiczną,
- przeniesienie dylatacji konstrukcyjnych budynku na warstwy systemu ociepleń,
- nadanie krawędziom estetycznego, równego wyglądu.
Do niedawna profile wykończeniowe były wykonywane z aluminium, ale teraz ustępują powoli miejsca PVC. Charakteryzują się długoletnią trwałością, odpornością na warunki atmosferyczne, agresywne działanie zanieczyszczonego środowiska i innych materiałów budowlanych, starzenie oraz promieniowanie UV. Dzięki zastosowaniu twardego i wysoce elastycznego PVC profile odporne są na urazy mechaniczne w czasie transportu, składowania i eksploatacji. Rozszerzalności termiczne profili i materiałów ocieplenia są do siebie zbliżone, co eliminuje ryzyko uszkodzeń tynku. Profile są łatwe w montażu i pozwalają zaoszczędzić około 15% czasu przy obróbce ościeży. Każdy z profili posiada siatkę zbrojącą o szerokości 10 cm z włókna szklanego, która dodatkowo wzmacnia obszar wzdłuż krawędzi. Połączenie profilu i siateczki wykonane jest w technologii spawania w wysokiej częstotliwości, dzięki czemu jest ono znacznie trwalsze i wytrzymalsze niż dotychczas stosowane metody, np. klejenie. Siatka, dzięki kąpieli akrylowej, zabezpieczona jest przed wpływem środowiska alkalicznego.
Ogólne zasady montażu
Profile wykończeniowe montuje się po zamocowaniu warstwy termoizolacji, przed lub w trakcie wykonywania warstwy zbrojonej systemu. Wzdłuż krawędzi, na której montowany będzie profil, należy nanieść zaprawę klejąca do zatapiania siatki. Profil należy przyłożyć do krawędzi, zatapiając jego siateczkę zbrojącą w świeżo naniesionej zaprawie tak, aby nie była ona widoczna. Po wyschnięciu kleju można przystąpić do wykonania warstwy zbrojonej na całej powierzchni elewacji. Siatka zbrojąca systemu powinna w całości pokrywać siatkę profilu wykończeniowego.
Rodzaje profili ochronnych
Profil okapnikowy
Profile okapnikowe montuje się na poziomych krawędziach ościeży okiennych, drzwiowych, oraz innych wnęk elewacyjnych. Zakłada się je również na dolnych krawędziach płyt balkonowych - siatkę wtapia się wówczas w szpachlową warstwę wykończeniową. Mocuje się je również na dolnej krawędzi ocieplenia, gdy nie ma możliwości zastosowania listwy cokołowej, np. gdy płyty termoizolacyjne są grubsze od największego rozmiaru listwy. Zapewniają one przede wszystkim prawidłowe odprowadzenie wody spływającej po pionowych powierzchniach elewacji, dzięki czemu eliminują ryzyko powstania zacieków na tynku i niszczenie go. Profile te zabezpieczają również krawędź przed uszkodzeniami mechanicznymi.
Profil narożnikowy
Profile narożnikowe montuje się na wszelkiego rodzaju krawędziach, które w trakcie użytkowania elewacji będą narażone na uszkodzenia mechaniczne, np. ościeża drzwiowe, okienne, narożniki budynku itp. Elastyczność tworzywa sprawia, że urazy mechaniczne nie powodują trwałych uszkodzeń narożnika.
Rodzaje profili dylatacyjnych
Profil przyokienny
Profile przyokienne montuje się pomiędzy stolarką okienną bądź drzwiową, a warstwami wykończeniowymi systemu ociepleń. Zazwyczaj dostępne są w dwóch szerokościach: 6 i 9 mm. Profil przyokienny posiada taśmę poliuretanową, która eliminuje spękania i uszkodzenia tynku, wynikające z różnej rozszerzalności termicznej ościeżnic i tynku. Ponadto ułatwia nakładanie i kontrolę grubości tynku oraz chroni stolarkę w trakcie robót przed zabrudzeniami - łatwe i szybkie przyklejanie folii ochronnej do „skrzydełka” profilu i szybkie jej usuniecie po zakończeniu prac, przez odłamanie skrzydełka wraz ze zużytą folią. Profil przyokienny zabezpiecza przestrzeń pomiędzy ościeżnicą a tynkiem przed wnikaniem wilgoci, brudu, mikroorganizmów i insektów, a także poprawia izolacyjność termiczną, akustyczną i przeciwwilgociową tego miejsca. Można go stosować do wszystkich typów stolarki (drewno, PVC, aluminium).
Profil dylatacyjny
Profil dylatacyjny montuje się pomiędzy płytami termoizolacyjnymi, w miejscach gdzie przebiegają dylatacje konstrukcyjne lub, gdy wymagane jest podzielenie samej warstwy ociepleniowej. Jest on produkowany w dwóch odmianach: prosty – dylatacja w płaszczyźnie elewacji, oraz kątowy – dylatacja w narożniku wewnętrznym. Profil można stosować w szczelinie dylatacyjnej o szerokości od 10 do 30 mm.
Profil wykonany jest z dwóch części: twardej - stykającej się z płytami termoizolacyjnymi, oraz miękkiej - wypełniającej przestrzeń między nimi. Miękka część profilu wykonana jest w procesie koekstruzji, dzięki czemu połączenie z jego twardą częścią posiada bardzo wysoką trwałość i wytrzymałość.
Zastosowanie profilu dylatacyjnego pozwala uzyskać trwałą szczelność (w stosunku do wilgoci, brudu, mikroorganizmów i insektów) oraz prawidłową współpracę sąsiednich części budynku i układu warstw ocieplających. Warunkiem tej szczelności na całej wysokości dylatacji jest prawidłowe połączenie w pionie dwóch kolejnych profili: zamocowanego wyżej - wyższego i zamocowanego niżej - niższego.
Uwaga. Przed zamontowaniem profilu dylatacyjnego, szczelinę należy wypełnić materiałem termoizolacyjnym, np. polietylenowym lub poliuretanowym sznurem dylatacyjnym. Po zamontowaniu profilu, szczelinę należy zabezpieczyć przed zabrudzeniami powstającymi w trakcie wykonywania warstwy zbrojonej lub tynku. W tym celu należy włożyć w nią paski styropianu, które usuwa się po zakończeniu tynkowania.
Profil podparapetowy
Profil montuje się pod parapetem, zapewniając mu odpowiednią dylatację od warstw systemu ociepleniowego. Zastosowanie profilu podparapetowego pozwala uzyskać trwałą szczelność (w stosunku do wilgoci, brudu, mikroorganizmów i insektów) oraz usztywnia parapet (dzięki odpowiednio ukształtowanej górnej powierzchni profilu). Profil podparapetowy posiada taśmę polietylenową, która eliminuje spękania i uszkodzenia tynku, wynikające z różnej rozszerzalności termicznej materiałów. Ponadto ułatwia nakładanie i kontrolę grubości tynku.
Podczas montażu profilu szczególną uwagę należy zwrócić na równe przycięcie płyt termoizolacyjnych do światła otworu oraz na poziome zamocowanie profilu. Bezpośrednio przed montażem parapetu należy zdjąć taśmę ochronną z paska pianki polietylenowej.
LISTWY COKOŁOWE
Wykonanie ocieplenia należy rozpocząć od zamocowania na ścianie listwy cokołowej. Ułatwia ona zachowanie równomiernego poziomu przy układaniu pierwszej i kolejnych warstw płyt styropianowych, a także stanowi wzmocnienie dolnej krawędzi systemu.
Powinno się ją mocować na cokole budynku, nie niżej niż 30 cm nad poziomem gruntu. Ta odległość zapewnia ochronę systemu przed wpływem podciągania kapilarnego wilgoci, a także chroni wyprawę tynkarską przed zabrudzeniami – drobinkami błota – nanoszonymi przez krople deszczu, odbijające się od chodnika bądź gruntu. Gdy nie ma możliwości zastosowania listwy cokołowej (np., gdy warstwa termoizolacji grubsza od największego dostępnego wymiaru listwy), na dolnej krawędzi ocieplenia należy zamontować profil okapnikowy.
Długość listew cokołowych wynosi z reguły 2 m. Produkowane są z PVC lub aluminium, w dwóch przekrojach: zetowym i ceowym. Dostępne są w szerokościach odpowiadających grubościom płyt termoizolacyjnych. Co jednak zrobić, gdy nie można zakupić listwy cokołowej o szerokości odpowiedniej dla grubości montowanej termoizolacji? Otóż, odpowiednie użycie siatki zbrojącej potrafi i profilu okapnikowego pozwoli zastąpić skutecznie zastąpić listwę cokołową. Należy wyciąć pas siatki o szerokości większej co najmniej o 30 cm od grubości warstwy termoizolacyjnej. Załóżmy, że montujemy płytę o grubości 20 cm. Zgodnie z zaleceniem wycinamy pas siatki zbrojącej o szerokości 50 cm. Na ścianie trasujemy linię wyznaczającą dolną krawędź ocieplenia. Powyżej linii nanosimy zaprawę klejącą do takiej wysokości, by móc zatopić w niej 15 cm siatki, pozostawiając 35 cm swobodnie zwisające. Następnie przyklejamy pierwszą warstwę, nanosimy klej na dolną powierzchnię i na frontową cześć do wysokości około 20 cm. Teraz pozostaje nam tylko owinąć płytę z klejem pozostawioną częścią, zatopić wzdłuż krawędzi profil okapnikowy i listwa cokołowa gotowa.
KOŁKI
Odpowiedzialność za mocowanie mechaniczne.
Cytując wydaną przez ITB instrukcję nr 334/2002 „Bezspoinowy system ocieplania ścian zewnętrznych budynków”, czytamy - „Projekt systemu izolacji cieplnej budynku istniejącego powinien zawierać (…) liczbę i rozmieszczenie łączników, jeśli oprócz przyklejenia stosuje się łączniki mechaniczne, z powołaniem się na obliczenia statyczne”. Oczywiście nie zawsze w przypadku prac dociepleniowych wymagany jest projekt techniczny, ale informacja na temat łączników powinna znaleźć się w pozostałej dokumentacji technicznej. Praktyka pokazuje jednak, że bardzo często takiej dokumentacji w ogóle się nie wykonuje. W takich przypadkach cała odpowiedzialność za użycie lub nie użycie kołków spada przede wszystkim na wykonawcę, ale i pośrednio na inwestora. A dobór mocowania termoizolacji, zwłaszcza w przypadku starych budynków nie jest wcale taki prosty i jednoznaczny. Jeśli więc nikt profesjonalnie nie zajął się określeniem konieczności i sposobu kołkowania, lepiej dmuchać na zimne i w systemach ze styropianem 4 kołki na 1m˛ uýyă. Gdy stosujemy wełnę mineralną wówczas należy użyć 6 kołków na 1m˛.
Konieczność kołkowania.
W przypadku płyt styropianowych dopuszczone jest wyłącznie klejowe mocowanie płyt, gdy nośność podłoża nie budzi żadnych wątpliwości, a wysokość budynku nie przekracza 12 metrów. W każdej innej sytuacji bez mocowania mechanicznego obyć się nie może. Dodatkowo zaleca się użycie kołków w strefach szczególnie obciążonych ssaniem wiatru. Niekiedy (np., gdy podłoże nie ma wystarczającej nośności) mocowanie mechaniczne przestaje być wyłącznie dodatkowym zaleceniem, a staje się koniecznością. Wtedy kołki przejmują wszystkie obciążenia, a zaprawa klejąca staje się jedynie dodatkowym mocowaniem montażowym, a także stanowi wypełnienie pomiędzy podłożem i płytami. Gdy ocieplamy ścianę wełną mineralną użycie kołków jest bezwzględnie konieczne. Wyjątkiem są płyty lamelowe, do mocowania których nie trzeba używać kołków (pod warunkiem, że wysokość budynku nie przekracza 20 m, a wytrzymałość podłoża ściennego na rozrywanie wynosi co najmniej 0,08 MPa). Jednak dla takiego rozwiązania musi być wydana oddzielna aprobata techniczna.
Jak wybrać właściwy kołek?
Przede wszystkim należy stosować kołki polecane przez producenta danego systemu dociepleń. Kołki do montażu termoizolacji różnią się pod wieloma względami od tradycyjnych kołków. Po pierwsze posiadają talerzyki o średnicy min. 60 mm, rozkładające naprężenia. Po drugie zaś, ich główki z tworzywa eliminują powstawanie mostków termicznych. Ponadto, rodzaj kołka powinien być tak dobrany do warunków jego użytkowania, aby siła potrzebna do wyrwania go była nie mniejsza niż 0,2 kN.
Wybór właściwego łącznika zależy od kilku czynników. Charakter użytego materiału termoizolacyjnego determinuje rodzaj łącznika. Gdy izolacja będzie wykonana z płyt styropianowych wystarczą kołki z tworzywa sztucznego. W przypadku wełny mineralnej trzpień łącznika musi być metalowy, a to ze względu na zachowanie niepalności systemu. Ponadto, kołki do mocowania płyt z lamelowej wełny mineralnej powinny być zaopatrzone w większe talerzyki (min. średnica 130 mm) umożliwiające bardziej równomierny rozkład naprężeń.
Długość kołka zależy od rodzaju materiału konstrukcyjnego ściany i od grubości termoizolacji. Aby otrzymać jej konkretną minimalną wartość należy zsumować grubości: materiału termoizolacyjnego, warstwy kleju, warstwy starych tynków (słusznie uznawanych za nienośne podłoże) i minimalną głębokość osadzenia w danym materiale budowlanym. Niektóre podłoża takie jak gazobeton czy pustaki ceramiczne o poprzecznym układzie komór wymagają łączników dopuszczonych do stosowania z tego typu podłożami. Bez względu na rodzaj podłoża określona jest minimalna grubość osadzenia łącznika w murze. Dla płyt termoizolacyjnych ze styropianu wynosi ona 6 cm, a dla wełny 5. Jeżeli jednak podłoża nie stanowi beton lub cegła pełna, a np. beton komórkowy lub cegła dziurawka, wówczas minimalna długość osadzenia kołka to 8-9 cm. Ponadto, jeśli nie ma pewności co do nośności podłoża, wtedy zaleca się przeprowadzić próbę wyrywania łączników.
Rodzaj podłoża określa również sposób montażu kołka. W przypadku podłoży ceramicznych bądź betonowych użyjemy kołków bijanych, ale gdy płytkę chcemy zamocować do powierzchni drewnianej, wtedy kołek musi być zaopatrzony w gwint do drewna.
SIATKA
Ogólnie wiadomo jest, że warstwę zbrojoną systemu stanowi siatka z włókna szklanego, zatopiona w zaprawie klejącej. W strefie cokołowej budynku warto zastosować siatkę pancerną. Siatka z włókna posiada odpowiednią wytrzymałość mechaniczną, równy i trwały splot i jest odporna na alkalia. Bardzo często zdarza się, że wykonawcy zapominają o istotnej sprawie, a mianowicie o dodatkowym wzmocnieniu siatką szczególnych miejsc elewacji. Należy wzmocnić powierzchnie ścian w sąsiedztwie styku pionowych i poziomych naroży otworów okiennych i drzwiowych, poprzez zatopienie w zaprawie pasków siatki o wymiarach ok. 20x30 cm. Paski te powinny być ustawione pod kątem 45° do linii wyznaczonych przez krawędzie ościeży.
Dodatkową warstwą siatki należy też wzmocnić strefę cokołową budynku zwłaszcza, gdy istnieje zwiększone niebezpieczeństwo zniszczenia tej powierzchni, związane z użytkowaniem terenu wokół budynku.
autor: Piotr Idzikowski
źródło: www.atlas.com.pl